UrbanBeeLab

In this section we try to give an overview of the CCD - the Colony Collapse Disorder, one of the biggest mysteries in contemporary beekeeping. Many of the beekeepers discover their beehives completely empty. This happens mostly after winter, but, by exception also during the summer season. Scientists did not find a plausible explanation for the phenomenon till now, but in general it is accepted that a combination of different factors causes the CCD. Main reason would be the contamination of the bee colonies by the Varroa destructor mite. The Varroa mites live from the fluids of the Apis mellifera (and Apis serrana), and they propagate in the bee cells when the larves morph into pops. When the larves are born, their wings are totally deformed, and the new bees have a weak constitution. Their cranky health in combination with the monocultural agriculture and the increasing amount of pesticides makes that the city honeybees in these times have a higher degree of survival than the bees foraging in the countryside.

further reading:
http://en.wikipedia.org/wiki/Varroa_destructor
Natalia Damiani, Liesel B. Gende, Pedro Bailac, Jorge A. Marcangeli & Martín J. Eguaras (2009). “Acaricidal and insecticidal activity of essential oils on Varroa destructor (Acari: Varroidae) and Apis mellifera (Hymenoptera: Apidae)”.
http://www.springerlink.com/content/7287n5777t454026/

Starting from the pending problem of the Varroa contamination in bee colonies, and in the context of a paper for my herbalist studies, I will research the phytochemicals in the herb Thymus vulgaris (and Thymus serpyllum) - both highly melliferous, nectar-rich plants and on top of that also very valuable plants for their production of the chemical Thymol, the basic ingredient for a lot of anti-varroa drugs.
Working with the bees, and my interest for the behaviour of a colony as a super organism, pushed me into the fields of botanics, physics and chemistry. It is important to map the foodsources of the bees and to gather information about the nectar and pollen values of the different plants in their foraging areas, 3 km radius around the hive. With the knowledge collected during my herbalist studies I can cover yet a valuable part of this necessary information.
Bee life is immediately linked to flowers and plants. The presence of melliferous plants is extremely important in every season.
Below you can find some sites with a list of good honeyplants, their blooming period and their pollen and nactar values:
http://www.imkerpedia.nl/wiki/index.php/Drachtplanten
http://www.drachtplanten.nl/#hghgghghh0
http://www.konvib.eu/bijenweide-hoe-imkeren.html

Thymus vulgaris, seeds
Thyme seeds are small and round (0.5 mm dia.), ………….. folium Thymi
hard, black and smooth

http://opengreens.okno.be/plant_compare.php?start=488&cb=543 ⇒ connected OpenGreens database, Thymus serpyllum (compare function)
http://www.libervitae.be/index.php?option=com_content&view=article&id=54&Itemid=57 ⇒ libervitae, Thymus monografie
http://plantaardigheden.nl/plant/beschr/wel/tijm.htm ⇒ alles over tijm publicaties
World Health Organisation - monography Herba Thymi
http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/duke/farmacy2.pl ⇒ Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases
{{herb:thymol-tegen-varroa.pdf| ⇒ Thymol kristallen tegen varroa

Etherische olie (thymol, cymol, carvacrol) heeft een sterk ontsmettende werking
Looistoffen
Bitterstoffen
Saponinen
Vitaminen C
Mineralen Ca en Fe (plantaardigheden)

Het hele bloeiende kruid, met de maximale hoeveelheid etherische olie, snij niet in het verhoutte gedeelte, anders loopt de plant niet meer uit. Men kan een tinctuur van het kruid maken, maar ook in theeën kan het goed, het wordt verder veel toegepast in hoestdranken en siropen. Er wordt ook een etherische olie gedistilleerd uit de bloeiende toppen. (plantaardigheden)
Uit de Echte Tijm kan uit de verse of gedroogde blaadjes en bloemtopjes door destillatie een kleurloze (soms lichtgele of roze) etherische olie worden gewonnen. De geur en smaak zijn sterk aromatisch en scherp. (annetanne)

antiseptisch
antitussief en expectorant
carminatief
spasmolytisch
astringerend (annetanne)

Tijm wordt vaak toegepast bij infecties van de hogere en de lagere luchtwegen. Inderdaad is tijm effectief bij bronchitis, laryngitis, maar ook bij astmatische problemen, kinkhoest… Een deel van de werking heeft te maken met het bactericide effect, maar ook het ontspannende effect op de spiertjes van de luchtwegen, en het slijmoplossende en hoestbedarende effect is hier belangrijk.
Een ander, net zo belangrijk, maar iets minder bekend effect van tijm is dat op de spijsvertering, en vind toepassing bij indigestie, maar ook bij ontstekingsprocessen ter hoogte van het spijsverteringsstelsen, zoals gastritis en sommige vormen van diarree.
Vooral van de wilde tijm wordt gezegd dat deze een rustgevende werking heeft, hoewel men nog niet precies heeft kunnen bepalen aan welke inhoudstoffen deze werking precies toe te schrijven is. In elk geval kan het een waardevol kruid zijn als
toevoeging aan mengsels voor slapeloosheid en (spannings)hoofdpijn. (annetanne)

Het hoofdbestanddeel van de olie (tot 60 procent) is 'thymol'. Deze stof heeft een antiseptische en slijmoplossende werking, de reden waarom Tijmolie wordt gebruikt bij vastzittende hoest en verkoudheid. (plantaardigheden)

bijen en varroa
De Varroa destructor is een spinachtige van ruim een millimeter groot, die zich uitsluitend kan voortplanten op het broed van bijen. Vrouwtjesmijten liften mee op volwassen bijen, waar ze zich voeden met hun lichaamssappen. Meer schade richten ze aan door hun eitjes te leggen in de broedcellen van de bijen, waarna de jonge mijtjes voedingsstoffen aan de ongeboren bijenlarven onttrekken. Die komen dan zwak of misvormd uit de cel, en kunnen bovendien geïnfecteerd zijn door een van de virussen die varroamijten met zich meedragen. Bijenvolken die besmet zijn met varroa raken zo eerst verzwakt en kunnen er uiteindelijk aan bezwijken

Sommige plantaardige etherische oliën blijken een mijtendodende werking te hebben, met inbegrip van de varroamijt. Vooral thymol, één van de componenten van tijmolie, is grondig getest en blijkt goed te werken. Dat heeft geleid tot een aantal commerciële producten op basis van thymol, met een toelating en gebruiksaanwijzing. De beste tijd van toepassen is augustus. Thymol is in kristalvorm niet zo duur, en het hoeft alleen maar in de bijenkast te verdampen.
Zelf doseren: een aantal imkers past dit al toe, losse kristallen in een speciaal raampje of ingepakt in antiworteldoek en er vallen mijten dood op de varroa lade. Dus het werkt.
Er zijn drie producten in de handel op basis van thymol: Apilife VAR, Thymovar, Apiguard. Deze zijn grondig getest. De eerste twee bevatten thymol kristallen in een kunststoffen drager (viscose sponsje), de laatste in een gel. Zowel gel als sponsje zijn er op gericht de thymol gelijkmatig in de bijenkast te laten verdampen met een concentratie die voldoende hoog is om meer dan 80% van de mijten te doden, en die voldoende laag is om meer dan 90% van de bijen ongemoeid te laten. Voor verdamping is de oppervlakte van het verdampende sponsje heel bepalend, veel meer dan de hoeveelheid thymol in het sponsje. Vandaar dat bij een groter volk een extra (half) plaatje moet worden toegevoegd. Hetzelfde geldt voor de gel van Apiguard. Ook als na een week de helft van de thymol al uit de plaatjes verdampt is, gaat de verdamping nog met ongeveer dezelfde snelheid voort (nog steeds dezelfde verdampings- oppervlakte). Dat is met losse kristallen echter heel moeilijk te bereiken. thymol-tegen-varroa2.pdf

Het is een hardnekkig gerucht dat een halve hectare wilde tijm zou werken tegen varroa, doordat er thymol vrijkomt. Thymolis een plantextract dat in verschillende planten voorkomt en wordt gebruikt voor de bestrijding van varroa. Het is onder andere eveneens terug te vinden in struikhei, linde en grapefruit.
Thymol en andere stoffen worden door een plant gebruikt als afweerstoffen tegen alles wat het gewas aanvalt. Deze erg vluchtige stof kan vrijkomen uit de plant bij kneuzing of beschadiging, wordt in tijmhoning aangetroffen en zit waarschijnlijk ook in het stuifmeel.
Het idee is dat er bij de interactie tussen honingbij en plant, thymol vrijkomt of wordt verzameld en dat dit werkt tegen de varroamijt. Het probleem is echter dat een effectieve bestrijding van varroa met thymol (en elk ander middel) aan een aantal voorwaarden moet voldoen. Hierbij zijn twee begrippen belangrijk: de dosering en de formulering.
Om varroa te bestrijden met thymol is zo’n 15 gram nodig. De stof moet in de bijenkast - en dit gedurende een periode van 1 tot 3 weken - geleidelijk vrijkomen in de vorm van gas. Er dient genoeg thymol ‘in de kast hangen’ om mijten en te weinig om bijen te doden. Met andere woorden: om een voldoende en constante dampspanning te behouden moet er dus 15 gram (dosering) gebruikt worden die geleidelijk vrijkomt.
varroa_bestrijden_doe_je_zo.pdf

Niet gebruiken bij zwangerschap en epilepsie.

Thymol (also known as 2-isopropyl-5-methylphenol, IPMP) is a natural monoterpene phenol derivative of cymene, C10H14O, isomeric with carvacrol, found in oil of thyme, and extracted from Thymus vulgaris (common thyme) and various other kinds of plants as a white crystalline substance of a pleasant aromatic odor and strong antiseptic properties. Thymol also provides the distinctive, strong flavor of the culinary herb thyme, also produced from T. vulgaris.
Thymol has been used to successfully control varroa mites and prevent fermentation and the growth of mold in bee colonies, methods developed by beekeeper R.O.B. Manley. He propagated the idea of using thymol in syrup intended for winter feeding in order to prevent fermentation and the growth of mould. Manley's thymol recipe has also proven useful in controlling Varroa mites.
Manley's recipe has become a standard and even if the requirement is for a stronger solution, this is often specified as '3x Manley strength' or '4x Manley strength'.[6] His original recipe was one ounce of thymol crystals dissolved in five fluid ounces of surgical spirit to make the stock solution. Then half a fluid ounce of this mixture was added to 1 Cwt (112 lbs) of sugar, which he dissolved in 7 imperial gallons (8.75 US Gal.) of water for direct use as winter feed.
http://en.wikipedia.org/wiki/Thymol

Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases
Chemicals in Thymus serpyllum L. (Lamiaceae) / Creeping Thyme
http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/duke/farmacy2.pl ⇒ Dr. Duke's Phytochemical and Ethnobotanical Databases